(A ilustración é de Miguelanxo Prado, e está tomada da web da TVG)
“XABARÍN 18”
Hai varios meses, as mestras da Escola de Educación Infantil “Monte da Guía” de Vigo puxéronse en contacto comigo, como antes fixeran con outras persoas que nos dedicamos á escrita ou á ilustración. Os membros do ENL do centro, en unión dos do CEP de Sequelo-Marín, decidiron homenaxear ao Xabarín, con motivo do seu 18º aniversario. O Xabarín da TVG, si: o heroe do programa inesquecible de varias xeracións de nenas e nenos de Galicia, o personaxe ao que lle deu forma o noso Miguelanxo Prado. O programa que tanto fixo pola normalización da lingua entre a poboación infantil.
Eses nenos e esas nenas que seguiron o Xabarín desde o seu comezo en 1994, todos eses milleiros que se fixeron socios e conseguiron o seu carné, son agora mozos e mozas e teñen o seu aquel de nostalxia por un programa en que, ademais das series de debuxos animados, puideron ver e escoitar os mellores grupos galegos cantando as cancións que, case sempre, estaban feitas para seren emitidas no programa.
Esas canción andan agora en vídeo polo Youtube (coma tal, esta) e tamén están recollidas en varios CDs que non sei se seguen á venda. E non é casualidade que unha revista infantil que acaba de saír, OINK!, tome o seu nome do popular Xabarín.
Un programa que (ía poñer inexplicablemente, mais supoño que se explica con facilidade) a TVG decidiu suprimir cando maior era a súa popularidade. Habería medo a que acabase contaxiándolle a lingua á xente máis nova?
Foron moitas as actividades e exposicións que levaron a cabo este magnífico grupo de docentes. O proxecto enteiro pode verse aquí. Para poñerlle o ramo a todo o seu traballo, pensaron nunha publicación, Xabarín 18, onde se recollen os textos e as ilustracións que fixemos as persoas ás que nolo pediron.
Un exemplar deste pequeno libro chegou hai uns días ás miñas mans. Nun “Anexo” ao final da publicación, as persoas que coordinaron o proxecto explican polo miúdo a xénese e a amplísima variedade de actividades que realizaron, nas clases e coa comunidade educativa, arredor do Xabarín.
Como a edición é non venal (supoño que se pode pedir escribíndolle a algún dos dous centros), apetéceme reproducir no blog o texto da miña colaboración. Trátase dun conto breve, cunha chiscadela final ao amigo Miguelanxo:
DE COMO O XABARÍN ACABOU CONVERTIDO
NUNHA ESTRELA DA TELEVISIÓN
Para noites frías, as da Terra Chá. Nos meses de inverno as xeadas son tan intensas que a terra amence dura coma se algún feiticeiro a transformase en pedra, e as herbas, branquexadas polo frío, semellan delicadas figuras de cristal que van rompendo conforme alguén as pisa.
Desas noites de xeada soubo axiña o noso Xabarín. Todo foi ben mentres era noviño e se refuxiaba no cálido agocho a carón da súa nai e dos seus tres irmáns. Mais o malo chegou cando, ao ir medrando, se viu na obriga de buscar alimento pola súa conta. Aínda bo era que a pel dura a as espesas serdas que a cubrían mitigaban un algo as coiteladas do intenso frío nocturno.
O alimento non abundaba na extensa zona que percorrían os da súa manda. E os homes que os perseguían un día si e outro tamén tiñan armas poderosas que lles permitían matar desde a distancia. Unha mañá en que o frío era tanto que se lle metía ata a cana dos ósos, tocoulle ver como a súa nai e os tres irmáns caían para non erguérense máis. Eran tantos os humanos e estaban tan ben situados que aínda non se explicaba como conseguira fuxir daquela chuvia de disparos.
Privado da súa familia, Xabarín comezou unha vida solitaria. Abandonou as terras frías de Vilalba, que tantas lembranzas amargas lle traían, e marchou lonxe, seguindo sempre o camiño do sol. E así foi dar a unhas terras non menos frías, mais si menos poboadas e con fragas onde a vida era máis doada. Por fortuna, non tardou en localizar un extenso clareiro onde a auga zumegaba da terra e formaba pozas nas que, sobre todo cando as morneaba o sol, daba gusto meterse e enzoufarse na lama.
Un día, cando acababa de se dar un daqueles baños de barro que tanto o confortaban, bateu cun home sentado enriba dun gran penedo situado nas beiras do claro. Aquel humano non tiña ningún pau de lume nas mans, senón un pequeno caderno e un delgado carabullo que utilizaba para trazar liñas sobre o papel.
O home non tiña intención de fuxir, como adoitaba suceder cando Xabarín se atopaba con outros humanos. Ao revés, fitaba atentamente o animal, cunha ollada que o desconcertaba. Así permaneceron os dous durante ben de tempo, coma se houbese unha rede de fíos invisibles que os unían.
No momento en que o sol deixou de iluminar o claro, Xabarín deu media volta e marchou en dirección ao interior da fraga, onde tiña o seu agocho. Nunca chegou a saber que aquel home se chamaba Miguelanxo e que, cando baixou do penedo, levaba no caderno os bosquexos que, algúns días despois, lle servirían para dar vida ao Xabarín que alegrou as tardes da infancia da miña filla e de tantos nenos e nenas de todos os lugares de Galicia.
